در شریعت اسلام، قرارداد سلف موازی استاندارد در حقیقت همان قراردادهای فیوچر در بازارهای بین المللی هستند که بر اساس موازین دین اسلام، قرارداد مذکور به صورت موازی در بازار معامله و دست به دست می شود،
در نظام بازارهای بین المللی قرارداد آتی یک توافق قانونی برای خرید یا فروش یک دارایی کالایی خاص یا اوراق بهادار با قیمت از پیش تعیین شده در زمان مشخصی در آینده است؛ قراردادهای آتی از نظر کیفیت و کمیت، استاندارد شده هستند یعنی کالاهایی در قرارداد قرار می گیرند که در بورس مورد معامله هستند و از نظر کیفیت و نوع به صورت استاندارد دسته بندی شده اند.
خریدار قرارداد آتی متعهد به خرید و دریافت دارایی پایه در زمان انقضای قرارداد آتی است، و فروشنده قرارداد آتی متعهد به تهیه و تحویل دارایی پایه در تاریخ انقضا می باشد.
قراردادهای آتی، قراردادهای مالی مشتقه ای هستند که طرفین را ملزم به معامله یک دارایی در تاریخ و قیمت آتی از پیش تعیین شده می کند.
در اینجا، خریدار باید بدون توجه به قیمت فعلی بازار، دارایی پایه را در تاریخ سررسید به قیمت تعیین شده خریداری کند یا فروشنده باید دارایی پایه را بفروشد.
دارایی های اساسی شامل کالاهای فیزیکی یا سایر ابزارهای مالی است، قراردادهای آتی مقدار دارایی پایه را به تفصیل بیان می کنند و برای تسهیل معامله در بورس آتی، استاندارد شده اند؛ از معاملات آتی می توان برای پوشش ریسک و یا نوسان گیری استفاده کرد.
انواع قراردادهای آتی
تا زمانی که بازاری به اندازه کافی بزرگ برای قراردادهای آتی وجود داشته باشد از آن می توان برای تعیین قیمت هر نوع کالا یا دارایی استفاده کرد، برخی از متداول ترین انواع معاملات آتی به شرح زیر است:
آتی کشاورزی:
قراردادهای آتی اولیه موجود در بازارهایی مانند بورس کالای شیکاگو بودند، علاوه بر آتی غلات، قراردادهای آتی قابل معامله در الیاف (مانند پنبه)، الوار، شیر، قهوه، شکر و حتی دام نیز وجود دارد.
آتی انرژی:
قراردادهایی که معامله رایج ترین سوخت ها و محصولات انرژی مانند نفت خام و گاز طبیعی را فراهم می کنند.
قراردادهای آتی فلزات:
این قراردادها به تجارت فلزات صنعتی مانند طلا، فولاد و مس می پردازند.
قراردادهای آتی ارز:
این قراردادها در معرض تغییرات در نرخ ارز و نرخ بهره ارزهای ملی مختلف قرار می گیرند.
آتی مالی:
قراردادهایی که ارزش آتی یک اوراق بهادار یا یک شاخص بازار سرمایه را معامله می کنند، به عنوان مثال، معاملات آتی برای شاخص های S&P 500 و Nasdaq در بازارهای جهانی وجود دارد، همچنین معاملات آتی برای محصولات بدهی، مانند اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده
قرارداد Futures در مقابل قرارداد Forward
قرارداد فیوچرز شبیه به قرارداد فوروارد است که در آن خریدار و فروشنده توافق می کنند قیمت و مقدار محصول را برای تحویل در تاریخی معین در آینده تعیین کنند، هر دو نوع قرارداد را می توان برای نوسان گیری در بازار و همچنین پوشش ریسک استفاده کرد.
با این حال، تفاوت های مهمی نیز وجود دارد، در حالی که یک قرارداد فیوچرز (Futures) یک قرارداد استاندارد است که می تواند در بازار بورس معامله شود، یک قرارداد فوروارد (Forward) صرفاً یک قرارداد خصوصی بین خریدار و فروشنده است؛ این در حالی است که امکان داد و ستد قراردادهای فوروارد در بازارهای خارج از بورس وجود دارد، و این بازارها مقررات کمتری دارند و برای سرمایه گذاران خرد دسترسی کمتری دارند؛ این به این معنی است که فرصت های بیشتری برای سفارشی کردن یک توافق نامه با توجه به نیازهای خریدار و فروشنده وجود دارد.
فرآیند یک قرارداد آتی (Futures)
تصور کنید یک تولیدکننده نفت قصد دارد در سال آینده یک میلیون بشکه نفت تولید کند که 12 ماه دیگر آماده تحویل می شود، فرض کنید قیمت فعلی 75 دلار در هر بشکه باشد، تولیدکننده می تواند نفت را تولید کند و سپس آن را به قیمت فعلی بازار برای تحویل سال بعد، از امروز بفروشد.
با توجه به نوسانات قیمت نفت، قیمت بازار در آن زمان می تواند بسیار متفاوت از قیمت فعلی باشد، اگر تولیدکننده نفت فکر می‌کند که نفت در یک سال آینده بالاتر خواهد رفت، ممکن است تصمیم بگیرند که قیمت را به قیمت کنونی بازار و حال حاضر قفل نکنند، اما، اگر آنها فکر می کنند 75 دلار قیمت خوبی است، می توانند با عقد قرارداد آتی، قیمت فروش تضمین شده را قفل کنند.
یک مدل ریاضی برای قیمت‌گذاری معاملات آتی استفاده می‌شود که قیمت لحظه‌ای فعلی، نرخ بازده بدون ریسک، زمان سررسید، هزینه‌های ذخیره‌سازی، سود سهام، بازده سود سهام و بازده تسهیلات را در نظر می‌گیرند، فرض کنید قیمت قراردادهای آتی یک ساله نفت ۷۸ دلار در هر بشکه باشد، با انعقاد این قرارداد، تولیدکننده در یک سال متعهد به تحویل یک میلیون بشکه نفت و دریافت 78 میلیون دلار به صورت تضمینی می شود، قیمت 78 دلار به ازای هر بشکه صرف نظر از اینکه قیمت‌های بازار نقدی در آن زمان به چه قیمتی هستند، دریافت می‌شود.
ضمنا این قراردادها استاندارد شده است، به عنوان مثال، یک قرارداد نفتی در بورس کالای شیکاگو (CME) برای 1000 بشکه نفت است.
بنابراین، اگر کسی بخواهد قیمت 100000 (یکصد هزار) بشکه نفت (فروش یا خرید) را قفل کند، باید 100 قرارداد خرید/فروش ایجاد نماید، برای تعیین قیمت یک میلیون بشکه نفت / آنها باید 1000 قرارداد با همین استاندارد بخرند و یا بفروشند.
در ایالات متحده آمریکا، بازارهای آتی توسط کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) تنظیم مقررات می شوند، CFTC یک آژانس فدرال است که توسط کنگره در سال 1974 برای اطمینان از یکپارچگی قیمت‌گذاری بازار آتی، از جمله جلوگیری از شیوه‌های تجاری سوء استفاده، تقلب، و تخلفات شرکت‌های کارگزاری فعال در معاملات آتی ایجاد شد.
سخن پایانی
قراردادهای آتی (فیوچرز) نقش مهمی در عملکرد روان بازار کالاها دارند، آنها به خریداران و فروشندگان اجازه می دهند تا قیمت ها را از قبل قفل کنند و به کشاورزان، معدنچیان، تولیدکنندگان و سایر فعالان بازار کمک می کنند تا بدون نگرانی در مورد تغییرات روزانه در بازار به کار خود ادامه دهند، قیمت معاملات آتی متاثر از تغییرات نرخ بهره و پرداخت سود سهام است.
