ادغام و تملیک به عنوان استراتژی محبوبی برای شرکت‌های در جستجوی گسترش بازار، افزایش رقابت‌پذیری یا به دست آوردن فناوری و مهارت‌های جدید مطرح شده است. این اقدامات به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند که با استفاده از تجمیع منابع و توانمندی‌ها، به رشد مضاعف دست پیدا کنند. اما قبل از انجام هر ادغام، ارزیابی دقیقی از انطباق با استراتژی و شرایط شرکت لازم است. این مقاله به بررسی عوامل کلیدی رشد کسب وکار می‌پردازد و اهمیت تطبیق ادغام و تملک با راهبرد شرکت را مورد بررسی قرار می‌دهد.
استراتژی ادغام و تملک چگونه منجر به رشد کسب و کارها می‌شود؟
در دنیای تجارت، ادغام و تملک به دو صورت استراتژیک و مالی رخ می‌دهد. ادغام و تملک مالی اغلب به دلیل اهداف مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما تمرکز ما در اینجا بر روی ادغام و تملیک استراتژیک است.
ادغام و تملیک استراتژیک به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که به دلایل استراتژیکی، مثل گسترش خط تولید، افزایش امکانات، ورود به بازار جدید یا کسب تخصص، اقدام کنند. برای شرکت‌های خدمات حرفه‌ای، این استراتژی معمولا به دلیل کسب اعتبار، افزودن قدرت فکری یا تغییر توازن قدرت در بازاری خاص انجام می‌شود.
ادغام استراتژیک برای هر دو شرکت خریدار و خریداری شده ارزش افزوده و منطقی دارد. با پیاده‌سازی این استراتژی، نفع به هر دو طرف خواهد رسید. به عنوان مثال، یک شرکت کوچک با تخصص خاص، با درآمد چشمگیر و تجربه عمیق، با یک شرکت بزرگ ادغام می شود. این ادغام استراتژیک با توجه به ویژگی های منحصر به فرد یک شرکت که در زمینه ارزیابی‌های مورد اشاره در بالا متخصص بوده است، به اجرای موفقیت‌آمیز در این ادغام منجر می شود. این موضوع نشان می‌دهد که ارتباط و تخصص یک شرکت، ارزشی طولانی‌مدت برای شرکت خریدار دارد.
به عبارت دیگر، ادغام و تملک استراتژیک درست زمانی اتفاق می‌افتد که یک شرکت به دنبال حل یک چالش استراتژیک است و توانایی‌ها و تخصص‌های یک شرکت دیگر می‌تواند در رسیدن به این هدف وی را کمک کند. این نوع استراتژی برای دو طرف فرصت‌هایی را فراهم می‌کند تا با همکاری و توسعه منابع، به رشد و توسعه دست یابند.
چه زمانی ادغام و تملک به عنوان یک استراتژی رشد شناخته می شود؟
ادغام و تملک، در مواقع مختلف به صورت کاملا منطقی و موثر اعمال می‌شود. برای نمونه، ممکن است یک فرصت طلایی پدید آید که نیاز به تصمیم‌گیری سریع و قاطع دارد یا حتی یک تهدید رقابتی ممکن است زمینه را برای گسترش سریع شرکت ایجاد کند.
در پنج حالت خاص، ادغام و تملک به عنوان یک استراتژی رشد موثر و مناسب شناخته شده است:
1. پر کردن خلاء در ارائه خدمات یا لیست مشتری:
زمانی که بازار به دلیل رویدادهای خارجی یا تغییرات در قوانین تغییر می‌کند، این موضوع می‌تواند باعث ایجاد شکاف در پیشنهادات اساسی یک شرکت شود. در این شرایط، ادغام استراتژیک فرصتی عالی برای پر کردن این خلاءها فراهم می‌آورد.
به عنوان مثال، پس از حوادث ۱۱ سپتامبر، صنعت امنیت ملی و دفاع به سرعت تغییر کرد و شرکت‌ها با فهمیدن این نکته که بدون مهارت‌ها و تجربه لازم، به تغییرات پاسخ نمی‌دهند، در جستجوی همکاری با شرکت‌های دارای تجربه و لیست‌های مشتری مرتبط بودند.
۲- روش کارآمد برای به دست آوردن استعداد و مالکیت معنوی
در مقابل چالش نیروی کار متخصص، به دست آوردن استعداد و مالکیت معنوی به عنوان یک راهکار کارآمد به نظر می‌رسد. بسیاری از صنایع امروز با نیازمندی به نیروهای متخصص و با تجربه روبه‌رو هستند، به خصوص در زمینه‌هایی نظیر امنیت سایبری، حسابداری و مهندسی.
مالکیت معنوی، به ویژه مالکیت معنوی (IP)، به عنوان یک امر ارزشمند تبدیل به پول جدید در کسب و کارهای مدرن شده است. امروزه، آنچه قبلا ممکن بوده که با عنوان امری دزدکی شناخته شود، حالا به عنوان یک منبع درآمد مهم و فعال به حساب می‌آید. برای اکثر شرکت‌ها، تصاحب یک شرکت و مالکیت معنوی آن به عنوان سریع‌ترین راه برای تسلط بر بازار و افزایش ارزش افزوده به نظر می‌رسد.
در این سناریو، سازمان‌ها می‌توانند از استراتژی‌های مدیریت استعداد و توسعه مهارت‌ها بهره‌مند شوند تا نیروهای متخصص را تربیت و نگه‌داری کنند. همچنین، با توجه به اهمیت مالکیت معنوی، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، نوآوری و ثبت اختراعات می‌تواند به عنوان راهکارهای کلیدی برای تقویت موقعیت رقابتی در بازارهای امروز شناخته شود.
۳- فرصت هم‌افزایی
هم‌افزایی، به عنوان یکی از عناصر کلیدی استراتژی رشد مدبرانه، توانایی ادغام استراتژیک را به وجود می‌آورد و منجر به ارتقاء ارزش واقعی می‌شود. در این راستا، دو نوع هم‌افزایی مهم وجود دارد: هم‌افزایی هزینه و هم‌افزایی درآمد.
هم‌افزایی هزینه
هم‌افزایی هزینه با کاهش هزینه‌ها از طریق همپوشانی عملیات یا منابع در یک نهاد رخ می‌دهد. این اقدام، امکان کاهش هزینه‌های متعددی از جمله امکانات اضافی، نیروی کار، یا واحدهای کسب و کار را به همراه دارد. همچنین، این افزایش هم‌افزایی می‌تواند با بودجه‌بندی موثرتر، قدرت خرید و مذاکره را افزایش دهد.
هم‌افزایی درآمد
هم‌افزایی درآمد، توازن قدرت در رقابت را تغییر می‌دهد و امکان تغییرات پویایی در بازار را به همراه دارد. استفاده از این نوع هم‌افزایی می‌تواند منجر به کاهش رقابت، دسترسی به بازارهای جدید، گسترش پایگاه مشتری و توسعه فرصت‌های فروش باشد. با استفاده از مزایای هم‌افزایی درآمد، شرکت‌ها می‌توانند از فرصت‌های متنوعی بهره‌مند شده و سود بیشتری کسب نمایند.
۴- اضافه کردن یک مدل کسب و کار جدید
بسیاری از شرکت‌های خدمات حرفه‌ای، براساس یک مدل کاری خاص عمل می‌کنند، اما حتما این تنها گزینه ممکن نیست. بعضی از شرکت‌ها درآمد خود را به عنوان هزینه ثابت یا از طریق مشوق‌های عملکرد به دست می‌آورند. همچنین، برخی دیگر از مدل‌های اشتراک (که در صنعت نرم‌افزار محبوب هستند) بهره می‌برند.
ارزش یک استراتژی موثر در رشد ادغام و تملک تنها به نحوه پرداخت مالی مرتبط نیست. ادغام می‌تواند به عنوان یک فرصت برای ارائه خدمات جدید نظیر کارگزاری، بیمه یا مدیریت پول نیز عمل کند. در نظر گرفتن یک مدل کسب و کار جدید می‌تواند چالش‌هایی را برای شرکت به وجود آورد. برای جلوگیری از خطاها و بی‌تجربگی، بهتر است به شرکت‌هایی مراجعه کنید که پیشتر با موفقیت از این مدل‌ها بهره‌مند شده‌اند.
توسعه و آزمایش یک مدل کسب و کار جدید ممکن است با یک شرکت که در گذشته تجربه موفقی در این زمینه داشته باشد، ساده‌تر باشد. این رویکرد کمک می‌کند تا از احتمالات خطا و ناکارآمدی جلوگیری شود و شما بتوانید با استفاده از تجربیات قبلی، به بهترین شکل مدل کسب و کار خود را توسعه دهید.
انواع دیگر معاملات ادغام و تملک
از جمله انواع دیگر معاملات ادغام و تملک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تلفیق (Consolidation):
تلفیق به عنوان یک نوع ادغام و تملیک، به ترکیب مشاغل اصلی دو شرکت و ایجاد یک شرکت جدید اشاره دارد. در این رویکرد، سهامداران هر دو شرکت باید ادغام را تصویب کرده و سپس بخشی از سهام مشترک شرکت جدید را دریافت کنند. برای مثال، در سال 1998، دو گروه بیمه Citicorp و Traveller با هم ادغام شده و شرکت Citigroup را ایجاد کردند.
پیشنهاد مناقصه (Tender Offer):
پیشنهاد مناقصه وقتی انجام می‌شود که یک شرکت تصمیم به خرید سهام شرکت دیگر با قیمتی خاص، نه قیمت بازار، دارد. در این حالت، شرکت خریدار پیشنهاد خود را مستقیماً به سهامداران شرکت هدف اعلام کرده و مدیریت را دور زده وارد معامله می‌شود. به عنوان نمونه، در سال 2008، شرکت دارویی جانسون اند جانسون یک پیشنهاد مناقصه برای خرید شرکت دارویی Omrix با قیمت خاص ارائه داد.
تملک دارایی (Acquisition of Assets):
در این نوع معامله، یک شرکت به طور مستقیم دارایی‌های شرکت دیگر را خریداری می‌کند. این عملیات با تأیید سهامداران شرکت مورد نظر انجام می‌شود. خرید دارایی معمولا در شرایط ورشکستگی شرکت هدف اتفاق می‌افتد، زمانی که دارایی‌های مختلف شرکت به مزایده گذاشته می‌شوند و با انتقال نهایی دارایی‌ها، شرکت ابتدایی منحل می‌شود.
تملک مدیریت (Management BuyOut):
تملک مدیریت یا MBO به معنای خرید سهام کنترلی یک شرکت توسط مدیران آن شرکت است که سپس آن را به شکل خصوصی تبدیل می‌کنند. در این نوع معامله، مدیران سابق همکاری با یک سرمایه گذار یا سایر مدیران پیشین را برای تأمین مالی معامله می‌پذیرند. این نوع معاملات M&A بسیار وابسته به بدهی و نیاز به تأیید اکثریت سهامداران است. به عنوان مثال، در سال 2013، شرکت دل اعلام کرد که توسط مدیر اجرایی خود، مایکل دل، خریداری شده است.
نمونه هایی از شرکت‌های ادغام و تملیک شده
در دنیا، نمونه‌های فراوانی از ادغام و تملیک به وقوع پیوسته اند، زیرا این نوع معاملات به عنوان یکی از راه‌های اصلی برای رشد و توسعه شرکت‌ها شناخته می‌شوند. از جمله معروف‌ترین ادغام و تملیک‌ها می‌توان به معامله دیزنی و پیکسار و همچنین اندروید و گوگل اشاره کرد.
یکی از معاملات بزرگ شرکت Facebook در سال 2012، خرید استارتاپ اینستاگرام به ارزش 1 میلیارد دلار بود. در آن زمان، اینستاگرام تنها دارای 13 کارمند بود، اما امروزه بیش از 1 میلیارد کاربر دارد و جزو محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی جهان به حساب می‌آید. تحلیل‌گران ارزش اینستاگرام امروز را حدود 100 میلیارد دلار تخمین زده‌اند، که معادل یک پنجم کل سهام شرکت Facebook است.
با این‌حال، شرکت Facebook تا اینجا قانع نشده و در سال 2014، پیام‌رسان WhatsApp را به قیمت 19 میلیارد دلار تصاحب کرد. این معامله بزرگ‌ترین معامله شرکت Facebook تا به امروز بود و با وجود اعتراضاتی که ایجاد شد، با دارا بودن 2 میلیارد کاربر در WhatsApp، شرکت Facebook به یک پایگاه جدید و ویژه از کاربران، به‌ویژه در خارج از آمریکا، دسترسی یافت.
سخن پایانی
افزایش سرمایه از طریق ادغام و تملیک به عنوان راهکاری استراتژیک، به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا با تلفیق منابع و افزودن ارزش به کسب‌وکارهای خود، سرمایه را افزایش دهند. این فرآیند، از ادغام منابع هزینه‌ها یا افزایش درآمد، باعث بهره‌وری بیشتر و افزایش توان رقابتی شرکت می‌شود، که در نهایت به ارتقاء جایگاه مالی و عملکرد شرکت منجر می‌شود.
سوالات متداول
۱.چگونه ادغام و تملک می‌تواند به افزایش سرمایه شرکت کمک کند؟
ادغام و تملک با تلفیق منابع و افزودن ارزش، سرمایه شرکت را افزایش می‌دهد و به بهره‌وری بیشتر و توان رقابتی شرکت کمک می‌کند.
۲. چه فوایدی از افزایش سرمایه با ادغام و تملک به دست می‌آید؟
افزایش سرمایه با ادغام و تملک، منجر به بهبود جایگاه مالی، افزایش عملکرد و توسعه بیشتر شرکت می‌شود و مزایای اقتصادی و رقابتی را افزایش می‌دهد.
