پورتفولیو مجموعه ای از سرمایه گذاری های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، وجه نقد و معادل های نقدی، از جمله صندوق های سرمایه گذاری و صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) است. عموماً مردم بر این باورند که سهام، اوراق قرضه و پول نقد هسته اصلی یک سبد را تشکیل می دهند. اگرچه اغلب اینطور است، اما نیازی به قاعده خاصی نیست. یک سبد ممکن است شامل طیف گسترده ای از دارایی ها از جمله املاک، هنر و سرمایه گذاری های خصوصی باشد.
شما ممکن است تصمیم بگیرید که خودتان سبدتان را مدیریت کنید، یا ممکن است به یک مدیر مالی، مشاور مالی یا یک متخصص مالی دیگر اجازه دهید تا سبد شما را مدیریت کند.
کلمه “پورتفولیو” از کلمه لاتین folium به معنای “حمل برگ” (مانند کاغذها) گرفته شده است. گواهی های سهام و اوراق قرضه زمانی فقط به صورت کاغذی صادر می شدند که این اصطلاح از آن گرفته شده است. پورتفولیو همچنین برای توصیف مجموعه آثار یک هنرمند نیز استفاده می شود.
یکی از مفاهیم کلیدی در مدیریت پورتفوی، اصل تنوع بخشی است، که به سادگی به این معنی است که تمام تخم مرغ های خود را در یک سبد قرار ندهید. تنوع بخشی، در حقیقت سعی در کاهش ریسک با تخصیص سرمایه گذاری در بین ابزارهای مالی مختلف و انواع صنایع دیگر دارد. هدف آن به حداکثر رساندن بازده با سرمایهگذاری در حوزههای مختلف است که هر کدام واکنش متفاوتی نسبت به یک رویداد دارند. راه های زیادی برای ایجاد تنوع وجود دارد.
نحوه انجام آن به شما بستگی دارد. اهداف شما برای آینده، تحمل شما در برابر ریسک و شخصیت شما همه عواملی هستند که در تصمیم گیری در مورد نحوه ساختن پورتفوی نقش دارند.
صرف نظر از ترکیب دارایی پرتفوی شما، همه پرتفوی ها باید دارای درجاتی از تنوع بوده و منعکس کننده میزان ریسک پذیری سرمایه گذار، بازده مورد انتظار، افق زمانی و سایر موارد مرتبط، از جمله موقعیت مالیاتی، نیازهای نقدینگی، موقعیت های قانونی، و شرایط منحصر به فرد باشند.
صرف نظر از ترکیب دارایی پورتفوی شما، همه پرتفوی ها باید دارای درجاتی از تنوع بوده و منعکس کننده میزان ریسک پذیری سرمایه گذار، بازده مورد انتظار، افق زمانی و سایر موارد مرتبط، از جمله موقعیت مالیاتی، نیازهای نقدینگی، موقعیت های قانونی، و شرایط منحصر به فرد باشند.
دکتر اسماعیل ابراهیمی
ممکن است پورتفوی سرمایه گذاری را به عنوان یک دایره با قسمتهای مختلف در نظر بگیرید که به قطعاتی با اندازه های مختلف تقسیم شده است که هر قطعه نشان دهنده یک کلاس دارایی و یا یک نوع سرمایه گذاری متفاوت است. هدف سرمایه گذاران ایجاد یک پورتفوی با تنوع مناسب برای دستیابی به ریسک-بازده بهینه است که برای سطح تحمل ریسک آنها مناسب است. اگرچه سهام، اوراق قرضه و پول نقد عموماً بهعنوان بلوکهای اصلی یک سبد سرمایه گذاری در نظر گرفته میشوند، شما ممکن است یک سبد با انواع مختلفی از داراییها از جمله املاک و مستغلات، طلا، انواع مختلف اوراق قرضه، نقاشیها و سایر مجموعههای هنری ایجاد کنید.
نمونه تخصیص پورتفوی تصویر بالا برای سرمایه گذار با تحمل ریسک پایین است. به طور کلی، یک استراتژی محافظه کارانه سعی می کند از ارزش یک سبد با سرمایه گذاری در اوراق بهادار با ریسک کمتر محافظت کند. در مثال بالا، می بینیم که 50 درصد کامل به اوراق قرضه اختصاص داده شده است، که ممکن است شامل اوراق مشارکت و اوراق قرضه دولتی، مانند اوراق قرضه شهرداریها و همچنین سپرده های بانکی باشد.
تخصیص 25 درصد از پورتفوی بالا هم می تواند شامل سهام شرکتهای بورسی بزرگ و حتی کوچک با ریسک های مختلف و 25 درصد هم سرمایه گذاری در املاک و مستغلات و یا صندوق هایی در همین رشته باشد.
اکثر متخصصان سرمایه گذاری بر این نکته تاکید دارند که اگرچه در برابر ضرر تضمینی ارائه نمی کنند، اما تنوع بخشی یک جزء کلیدی برای دستیابی به اهداف بلندمدت مالی و در عین حال به حداقل رساندن ریسک است.
به تعداد سرمایه گذاران و مدیران سرمایه گذاری، انواع مختلفی از پورتفوی و استراتژی آن وجود دارد. همچنین شما ممکن است چندین پورتفوی داشته باشید که محتوای آنها می تواند استراتژی یا سناریوی سرمایه گذاری متفاوتی را منعکس کند که برای نیازهای متفاوتی ایجاد شده است.
رویکرد پورتفوی ترکیبی، سبدی از سرمایه گذاریی هایی است که از بین طبقات مختلف دارایی ایجاد و تشکیل می شود. ایجاد یک سبد ترکیبی مستلزم ورود به سرمایه گذاری در دارایی هایی مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، املاک و مستغلات و حتی آثار فاخر هنری است. به طور کلی، یک سبد ترکیبی مستلزم نسبت های نسبتاً ثابتی از سهام، اوراق قرضه و سرمایه گذاری های جایگزین است. این می تواند سبدی مناسب باشد، زیرا از نظر تاریخی، سهام، اوراق قرضه و سرمایه گذاری های جایگزین، همبستگی کمتری با یکدیگر داشتهاند.
وقتی از پورتفوی برای اهداف سرمایه گذاری خود استفاده می کنید، انتظار دارید که سهام، اوراق قرضه یا دارایی های مالی دیگر برای شما بازدهی کسب کنند یا ارزش آن در طول زمان افزایش یابد. یک پورتفوی سرمایهگذاری ممکن است استراتژیک باشد، به طوری که شما داراییهای مالی را با قصد نگهداری آن داراییها برای مدت طولانی خریداری میکنید؛ یا به صورت تاکتیکی باشد، به طوری که شما فعالانه دارایی ها را در سبد سرمایه گذاری خود، به امید دستیابی به سودهای کوتاه مدت مرتبا خرید و فروش می کنید.
دارایی های موجود در یک سبد پورتفوی تهاجمی عموماً ریسک های بزرگی را برای کسب بازدهی عالی متحمل می شوند. سرمایه گذاران تهاجمی به دنبال شرکت هایی هستند که در مراحل اولیه رشد خود هستند و ارزش پیشنهادی منحصر به فردی دارند.
پورتفولیویی که تدافعی است، تمایل دارد بر روی کالاهای مصرفی که در برابر رکود غیرقابل نفوذ هستند، تمرکز کند. سهام تدافعی در شرایط بد و همچنین در زمان های خوب خوب عمل می کند. مهم نیست که اقتصاد در یک زمان معین چقدر بد باشد، شرکت هایی که محصولات ضروری برای زندگی روزمره را تولید می کنند زنده خواهند ماند.
این نوع پورتفوی از سهامی که سود سهام پرداخت می کنند تشکیل شده است، برخی از سهام موجود در این نوع سبد نیز میتوانند در سبد تدافعی قرار بگیرند، اما در اینجا عمدتاً به دلیل بازدهی بالا انتخاب میشوند. یک سبد متمرکز بر درآمد باید جریان نقدی مثبت ایجاد کند. تراست های سرمایه گذاری املاک و مستغلات (REIT) نمونه هایی از سرمایه گذاری های درآمدزا هستند.
سبد سفته بازانه برای سرمایه گذارانی که سطح بالایی از تحمل ریسک را دارند بهترین گزینه است. بازیهای سفتهبازی میتواند شامل عرضههای عمومی اولیه (IPO) یا سهامی باشد که شایعه شده است اهداف ادغام و تملک هستند. به عنوان مثال شرکتهای فناوری یا مراقبتهای بهداشتی در فرآیند توسعه یک محصول جدید نیز در این دسته قرار میگیرند.
اگرچه یک مشاور مالی میتواند یک مدل پورتفوی عمومی برای یک فرد ایجاد کند، اما باید توجه داشت که ریسک سرمایهگذار باید بهطور قابلتوجهی منعکسکننده دارایی های موجود در پورتفوی باشد.
در مقابل، یک سرمایهگذار در معرض ریسک ممکن است برخی از سهام رشدی با سرمایه کوچک را به یک موقعیت سهام رشدی تهاجمی و با سرمایه بالا اضافه کند، برخی از اوراق قرضه با بازده بالا را در نظر بگیرد و به دنبال فرصتهای سرمایهگذاری در املاک و مستغلات، و سرمایه گذاری جایگزین برای پورتفوی خود باشد. . به طور کلی، یک سرمایه گذار باید حضور در اوراق بهادار یا طبقات دارایی که نوسانات آنها، او را آزار می دهد را به حداقل برساند.
سرمایه گذاران باید در هنگام ساختن یک سبد سرمایه گذاری در نظر بگیرند که چه مدت باید در آن سرمایه گذاری ها باقی بمانند. به طور کلی، سرمایه گذاران باید با نزدیک شدن به تاریخ هدف، به سمت تخصیص دارایی محافظه کارانه حرکت کنند تا از سود پورتفوی که تا آن لحظه ایجاد شده محافظت کنند.
به عنوان مثال، یک سرمایهگذار محافظهکار ممکن است از پورتفویی با سهام با ارزش بازار بالا، صندوقهای شاخص بازار، اوراق قرضه با رتبه اعتباری بالا، و موجودی های نقد با درجه بالا استفاده کند.
برای مثال، سرمایهگذاری را در نظر بگیرید که برای بازنشستگی خود پسانداز میکند و قصد دارد پنج سال دیگر بازار کار را ترک کند، حتی اگر آن سرمایهگذار از سرمایهگذاری در سهام و اوراق بهادار پرریسکتر ابایی نداشته باشد و در حقیقت شخص ریسک پذیری باشد، اما ممکن است بخواهد بخش بزرگتری از پورتفوی را در داراییهای محافظهکارانهتر مانند اوراق قرضه و پول نقد سرمایهگذاری کند تا به محافظت از آنچه قبلاً پسانداز شده است کمک کند. برعکس، فردی که تازه وارد بازار کار میشود ممکن است بخواهد کل سبد خود را در سهام سرمایهگذاری کند، زیرا ممکن است چندین دهه برای سرمایهگذاری و کسب بازدهی فرصت داشته باشد.
ایجاد سبد سرمایه گذاری به دقت و تلاش بیشتری نسبت به رویکرد سرمایه گذاری های غیرفعال و شاخصی نیاز دارد. ابتدا باید اهداف، میزان ریسک پذیری و ریسک گریزی و افق زمانی خود را شناسایی کنید. سپس، تحقیق کنید و سهام یا سایر سرمایه گذاری هایی را انتخاب کنید که با موارد مذکور مطابقت دارند. نظارت و به روز رسانی منظم سرمایه گذاری ها به همراه تعیین نقاط ورود و خروج برای هر موقعیت مورد نیاز است. ایجاد تعادل در سبد، مستلزم فروش برخی داراییها و خرید برخی داراییهای دیگر است تا در تخصیص دارایی در پورتفوی تان با استراتژی های تحمل ریسک و سطح بازده مورد نظر شما مطابقت داشته باشد. علیرغم همه این موارد ساخت یک سبد می تواند اعتماد سرمایه گذاری شما را افزایش دهد و به شما امکان کنترل امور مالی خودتان را بدهد.
انحراف استاندارد بازده (یا واریانس) پورتفوی اغلب به عنوان نماینده ریسک کلی پورتفوی استفاده می شود. محاسبه انحراف استاندارد صرفاً میانگین وزنی انحرافات استاندارد داراییهای منفرد نیست – بلکه باید کوواریانس بین داراییهای مختلف را نیز در نظر بگیرند. برای یک پورتفوی با تعداد 2 دارایی، محاسبه انحراف استاندارد به صورت زیر است:
σp= (w12σ12 + w22σ22 + 2w1w2Cov1,2)1/2
پورتفوی سنگ بنای سرمایه گذاری در بازارها است. پورتفوی از دارایی های مختلفی مانند سهام، اوراق قرضه و سایر دارایی ها تشکیل شده است و به عنوان یک واحد منسجم در نظر گرفته می شود. بنابراین، اجزای پورتفوی باید با هم کار کنند تا به اهداف مالی سرمایهگذار، که محدود به تحمل ریسک و افق زمانی او می باشد خدمت کنند. پورتفوی ها را می توان برای دستیابی به استراتژی های مختلف، از پورتفوی شاخصی گرفته تا پورتفوی مبتنی بر درآمد و حفظ سرمایه، ساخت. صرف نظر از استراتژی، تنوع به عنوان یک راه حل خوب برای کاهش ریسک، بدون به خطر انداختن بازده مورد انتظار پورتفوی در نظر گرفته می شود.
پورتفوی بهینه، سبدی است که با تعادل کامل بین ریسک و بازده طراحی شده باشد. سبد بهینه به دنبال متعادل کردن اوراق بهاداری است که بیشترین بازده ممکن را با ریسک قابل قبول دارند یا اوراق بهاداری با کمترین ریسک با بازده مشخص.
مرز کارآ (Efficient frontier) مجموعه ای از پورتفوی های بهینه است که بالاترین بازده مورد انتظار را برای سطح مشخصی از ریسک یا کمترین ریسک را برای سطح معینی از بازده مورد انتظار ارائه می دهد. پورتفوی هایی که در زیر مرز کارآ قرار دارند، کمتر از حد مطلوب هستند، زیرا بازده کافی برای آن سطح مشخص از ریسک ارائه نمی کنند. پورتفوی هایی که در سمت راست مرز کارآ قرار می گیرند، کمتر از حد بهینه هستند زیرا سطح ریسک بالاتری برای نرخ بازده تعریف شده مشخص دارند.
نظریه مرز کارآ (Efficient frontier) توسط آقای هری مارکویتز برنده جایزه نوبل در سال 1952 معرفی شد و سنگ بنای نظریه پورتفوی مدرن (MPT) است. مرز کارآ، پورتفوی ها (سرمایه گذاری ها) را بر اساس مقیاس بازده (محور y) در مقابل ریسک (محور x) بررسی و ارزیابی می کند.
یک پورتفوی خوب و مناسب به سبک سرمایه گذاری، اهداف، تحمل ریسک و افق زمانی شما بستگی دارد. به طور کلی، درجه خوب و بالایی از تنوع توصیه می شود تا همه تخم مرغ های شما در یک سبد قرار نگیرند.
سرمایهگذاران براساس سطح ریسکپذیری خود به دنبال شناخت فرصتهای سرمایهگذاری سودآورند و بازار سرمایه بهعنوان یکی از بازارهای جذاب، پویا و متنوع میتواند پاسخگوی نیاز سرمایهگذاران از قشرهای مختلف باشد.