عرضه اولیه عمومی(IPO) چیست؟
عرضه عمومی اولیه(IPO) به فرآیند عرضه سهام یک شرکت خصوصی به عموم در انتشار سهام جدیدبرای اولین بار اشاره
دارد. IPOبه شرکت اجازه میدهد تا سرمایه خود را از طریق سرمایه گذاران مختلف افزایش دهد.
قبل ازفرآیندIPO، یک شرکت به صورت خصوصی اداره می شود. این شرکت خصوصی قبل ازمرحله IPO، دارای کسب و کاری با تعداد نسبتا ً کمی از سهامداران از جمله سرمایه گذاران اولیه مانند بنیانگذاران،خانواده و دوستان همراه با سرمایه گذاران حرفه ای مانند سرمایه گذاران خطرپذیر یا سرمایه گذاران فرشته رشد کرده است. IPO یک گام بزرگ برای یک شرکت است زیرا دسترسی شرکت را به مقادیر زیادی پول فراهم میکند. این به شرکت توانایی بیشتری برای رشد و گسترش میدهد. افزایش شفافیت و اعتبار سهام نیز میتواند عاملی در به دست آوردن شرایط بهتر در هنگام تامین مالی های شرکت باشد.
هنگامی که یک شرکت به مرحله ای از روند رشد خود میرسد که معتقد است به اندازه کافی بالغ است که بتواند زیر بار مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار و همچنین مسئولیت تعداد زیادی سهامدار و سرمایه گذار برود، شروع به تدارک زمینه برای عرضه عمومی سهام خود میکند. به طور معمول، این مرحله از رشد زمانی اتفاق میافتد که یک شرکت بتواند از نظر سرمایه، سودآوری، فروش، نسبت های مالی و مواردی دیگر، انتظارات سازمان بورس را برآورده سازد، البته در ایالت متحده آمریکا شرکتها عموما زمانی تصمیم به عرضه عمومی سهام می کنند که به ارزشی معادل حدود 1 میلیارد دلار رسیده باشند که به عنوان وضعیت تک شاخ نیز شناخته میشوند. با اینحال، شرکتهای خصوصی در ارزشگذاری های مختلف با پایه های قوی و پتانسیل سودآوری اثبات شده نیز میتوانند واجد شرایط IPO شوند، بسته به رقابت بازار و توانایی آنها برای برآورده کردن الزامات سازمان بورس آن کشور.
سهام یک شرکت از طریق پذیره نویسی قیمتگذاری می شود. هنگامی که یک شرکت سهامی عام میشود، مالکیت سهام خصوصی قبلی به مالکیت عمومی تبدیل میشود و سهام سهامداران خصوصی موجود ارزش قیمتی معادل معامالت عمومی را دارد. این پذیره نویسی سهام شامل مقررات خاصی برای مالکیت سهام خصوصی به عمومی میباشد.
نکته: به طور کلی، گذار شرکت از بخش خصوصی به بخش عمومی (سهامی عام) زمان کلیدی برای سرمایه گذاران خصوصی است تا بتوانند به صورت نقدی درآمد داشته باشند و بازدهی را که از نگهداری سهام خود انتظار داشتند کسب کنند. سهامداران خصوصی ممکن است سهام خود را در بازار عمومی نگه دارند یا بخشی یا همه آنها را برای سود بفروشند.
در همین حال، بازار سرمایه فرصت بزرگی را برای میلیونها سرمایه گذار برای خریدسهام شرکت و مشارکت سرمایه آنان در حقوق صاحبان سهام شرکت باز میکند. منظور از عموم شامل هر فرد حقیقی یا سرمایه گذار نهادی است که علاقه مند به سرمایه گذاری در شرکت می باشد.
به طور کلی،تعداد سهامی که شرکت به فروش میرساند و قیمتی که سهام به ازای آن فروخته میشود، عوامل ایجادکننده ارزش ویژه سهامداران جدیدشرکت هستند. حقوق صاحبان سهام همچنان نشان دهنده سهام سرمایه گذاران است که هم شامل سهامداران خصوصی و هم سایر سهامداران عمومی است که به ترکیب سهامداری شرکت وارد شده اند،با عرضه اولیه سهام، ارزش سهام سهامداران قبلی به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.
دکتر اسماعیل ابراهیمی
اصطلاح عرضه اولیه عمومی (IPO) برای دههها در وال استریت و در میان سرمایهگذاران رایج بوده است. هلندی ها با ارائه سهام شرکت هند شرقی هلند به عموم مردم، اولین IPO مدرن را انجام دادند.
از آن زمان، IPO ها به عنوان راهی برای شرکت ها برای جذب سرمایه از سرمایه گذاران عمومی از طریق صدور سهام استفاده شده است.
در طول سال ها، IPO ها روندهای صعودی و نزولی مختلفی داشته اند. IPOهای شرکتهای فناوری در اوج رونق دات کام دردهه 90 میلادی، چند برابر شدند، زیرا استارتاپ های بدون درآمد عجله داشتند تا خود را در بازار سهام عرضه کنند.
بحران مالی سال 2008 در آمریکا منجر به سالی با کمترین تعداد عرضه عمومی شد. پس از رکود اقتصادی و بحران مالی سال 2008، عرضه اولیه سهام متوقف شد و برای چند سال پس از آن، عرضه های جدید نادر بود. اخیراً، هجمه های زیادی به IPO و بیشتر به تمرکز روی به اصطلاح یونیکورن ها – شرکت های استارت آپی که به ارزش های خصوصی بیش از 1 میلیارد دلار رسیده اند، رفته است. سرمایه گذاران و رسانه ها به شدت در مورد این شرکت ها و تصمیم آنها برای عمومی شدن از طریق IPO یا خصوصی ماندن گمانه زنی می کنند.
فرآیند IPO در کشورها و بازارهای مختلف متفاوت است مثلا در ایالات متحده آمریکا، IPO اساساً از دو بخش تشکیل شده است. مرحله اول، مرحله پیش از بازاریابی عرضه است، و مرحله دوم، خود عرضه اولیه عمومی است. هنگامی که یک شرکت به IPO علاقه مند است، با درخواست مناقصه های خصوصی برای پذیره نویسان تبلیغ می کند یا برای ایجاد علاقه بیانیه ای عمومی ارائه دهد.
اما در تمام بازارها از جمله در بازار سرمایه ایران، پذیره نویسان فرآیند IPO را رهبری می کنند که توسط شرکت انتخاب می شوند. یک شرکت ممکن است یک یا چند پذیره نویس را برای مدیریت مشترک بخش های مختلف فرآیند IPO انتخاب کند. پذیره نویسان در همه جنبه های بررسی اولیه IPO، تهیه اسناد، تشکیل پرونده، بازاریابی، صدور و بازارگردانی سهام مشارکت دارند.
یکی از مزیت های کلیدی این است که شرکت برای جذب سرمایه و تامین مالی به سرمایه گذاران زیادی که در شرکت سرمایه گذاری کرده اند دسترسی دارد. همچنین عرضه عمومی سهام در بازار سرمایه، معاملات و خرید و فروش سهام شرکت را تسهیل میکند، همچنین اعتبار و وجهه عمومی شرکت را افزایش میدهد، که میتواند به فروش و سود شرکت کمک کند.
افزایش شفافیت که همراه با گزارش های سه ماهه مورد نیاز است، معمولاً می تواند به شرکت کمک کند تا شرایط استقراض اعتباری و تامین مالی مطلوب تری نسبت به یک شرکت خصوصی داشته باشد.
شرکت می تواند با ارائه سهام خود با کارکنان، در حفظ و نگهداری آنان تلاش نماید.
همچنین عرضه عمومی سهام در بازار سرمایه می تواند هزینه ساختار سرمایه شرکت را کاهش داده و قابلیت رقابت آن را افزایش دهد.
هنگامی که یک شرکت تصمیم می گیرد از طریق IPO پول جمع آوری کند، تنها پس از بررسی و تجزیه و تحلیل دقیق است که این استراتژی خروج خاص، بازده سرمایه گذاران اولیه را به حداکثر خود می رساند و بیشترین سرمایه را برای کسب و کار ایجاد می نماید. بنابراین، زمانی که تصمیم IPO گرفته می شود، چشم انداز رشد آتی به احتمال زیاد بالا خواهد بود و بسیاری از سرمایه گذاران عمومی صف می کشند تا برای اولین بار سهام آن شرکت را به دست آورند. IPO ها معمولاً برای اطمینان از فروش سهام خود دارای تخفیف هستند که باعث جذابیت بیشتر آنها می شود.
در ابتدا، قیمت IPO معمولاً توسط پذیره نویسان از طریق فرآیند قبل از بازاریابی تعیین می شود. در اصل، قیمت عرضه اولیه سهام بر اساس ارزش گذاری شرکت با استفاده از تکنیک های بنیادی است. رایج ترین تکنیک مورد استفاده، جریان نقدی تنزیل شده است که ارزش فعلی خالص جریان های نقدی مورد انتظار شرکت می باشد.
پذیره نویسان و سرمایه گذاران، به ارزش شرکت بر اساس هر سهم نگاه می کنند. روشهای دیگری که ممکن است برای تعیین قیمت استفاده شوند عبارتند از ارزش حقوق صاحبان سهام، ارزش بازار، خالص ارزش دارایی ها. همان طور که قبلا ذکر شد، معمولاً قیمت سهام برای اطمینان از موفقیت فروش سهام در روز عرضه اولیه، با تخفیف فروخته می شود.
سرمایه گذاران باید توجه ویژه ای به تیم مدیریت و نظرات آنها و همچنین کیفیت پذیره نویسان و سایر ارکان عرضه عمومی سهام و مشخصات معامله داشته باشند. IPO های موفق معمولاً توسط بانک های سرمایه گذاری بزرگ حمایت می شوند.
به طور کلی، راه رسیدن به IPO برای شرکتها بسیار طولانی است. به این ترتیب، سرمایهگذاران مختلف که قصد شرکت در IPO ها را دارند میتوانند اطلاعات را در طول مسیر پذیرش یک شرکت دنبال کنند تا به تکمیل ارزیابی آنها از بهترین قیمت پیشنهادی برای یک عرضه عمومی کمک کند.
فرآیند پیش از بازاریابی معمولاً شامل تقاضای سرمایه گذاران معتبر خصوصی بزرگ و سرمایه گذاران نهادی می شود که به شدت بر معاملات IPO در روز افتتاحیه آن تأثیر می گذارد. سرمایه گذاران عمومی تا روز عرضه نهایی درگیر نمی شوند. همه سرمایه گذاران می توانند شرکت کنند، اما سرمایه گذاران فردی و حقیقی به طور خاص باید دسترسی معاملاتی داشته باشند. رایج ترین راه برای یک سرمایه گذار انفرادی برای به دست آوردن سهام، داشتن یک حساب کاربری در یک پلت فرم کارگزاری است که خودش سهمیه سهام IPO دریافت کرده و مایل است آن را با مشتریان خود به اشتراک بگذارد.
عوامل متعددی ممکن است بر بازده سهام یک IPO تأثیر بگذارد که اغلب توسط سرمایه گذاران به دقت تحت نظر است. برخی از IPO ها ممکن است بیش از حد توسط بانک های سرمایه گذاری ارزشگذاری یا تبلیغ شوند که می تواند منجر به زیان اولیه برای سهامدارانی که آن سهام را می خرند شود. با این حال، اکثر IPO ها با معرفی شدن به عموم مردم به دلیل کسب سود در معاملات کوتاه مدت شناخته می شوند.
در بازار سرمایه آمریکا برای جلوگیری از سقوط سهام پس از عرضه اولیه به دلیل هجوم سهامداران قبلی شرکت برای فروش سهام خود، که در قیمتهای بالایی ارزشگذاری شده است، معمولا قراردادهای الزام آور قانونی بین پذیره نویسان و افراد و سهامداران قبلی شرکت بسته می شود که آنها را از فروش هر گونه سهام برای مدت معین منع می کند. این دوره می تواند از سه تا 24 ماه متغیر باشد. نود روز حداقل مدتی است که طبق قانون 144 (قانون SEC) بیان شده است، اما قفل مشخص شده توسط پذیره نویسان می تواند بسیار بیشتر طول بکشد. مشکل این است که وقتی قفل منقضی می شود، همه افراد داخلی مجاز به فروش سهام خود هستند. نتیجه هجوم افرادی است که سعی می کنند سهام خود را بفروشند تا به سود خود دست یابند. این مازاد عرضه می تواند فشار نزولی شدیدی بر قیمت سهام وارد کند.
IPO ها به داشتن بازده روز افتتاحیه نوسانی معروف هستند که می تواند سرمایه گذارانی را که به دنبال بهره مندی از تخفیف های مربوطه هستند، جذب کند. در بلندمدت، قیمت یک IPO به یک ارزش ثابت تبدیل میشود که میتواند توسط معیارهای سنتی قیمت سهام مانند میانگینهای متحرک دنبال شوند.
هدف از عرضه عمومی اولیه (IPO) چیست؟
IPO در اصل یک روش جمع آوری سرمایه است که توسط شرکت های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد، که در آن شرکت سهام خود را برای اولین بار به عموم می فروشد. پس از IPO، سهام شرکت در بورس اوراق بهادار معامله می شود. برخی از انگیزه های اصلی برای انجام IPO عبارتند از: افزایش سرمایه از فروش سهام، تامین نقدینگی برای بنیانگذاران شرکت و سرمایه گذاران اولیه و استفاده از ارزش گذاری بالاتر سهام آن شرکت.
اغلب اوقات، تقاضا برای یک IPO جدید بیشتر از عرضه خواهد بود. به همین دلیل، هیچ تضمینی وجود ندارد که همه سرمایه گذاران علاقه مند به IPO بتوانند سهام را خریداری کنند. کسانی که علاقه مند به شرکت در یک IPO هستند ممکن است بتوانند این کار را از طریق شرکت کارگزاری خود انجام دهند، اگرچه دسترسی به یک IPO گاهی اوقات می تواند به مشتریان بزرگتر یک شرکت محدود شود. گزینه دیگر سرمایه گذاری از طریق یک صندوق سرمایه گذاری مشترک است که بر IPO ها متمرکز هستند.
IPO ها معمولاً توجه رسانه ای زیادی را به خود جلب می کنند، که برخی از آنها عمداً توسط شرکت در معرض دید عموم قرار می گیرد. به طور کلی، IPO ها در بین سرمایه گذاران محبوب هستند زیرا تمایل به ایجاد نوسانات قیمت در روز عرضه اولیه عمومی و اندکی پس از آن را دارند. این می تواند گهگاه سودهای بزرگی را به همراه داشته باشد، اگرچه می تواند زیان های زیادی را نیز به همراه داشته باشد. در نهایت، سرمایه گذاران باید هر IPO را با توجه به شرایط مالی و تحمل ریسک آنها قضاوت کنند.
زمانی که یک شرکت IPO میکند، باید ارزش اولیه سهام جدید خود را ارائه کند. این کار توسط بانک های سرمایه گذاری انجام می شود که معامله سهام را بازاریابی می کنند. تا حد زیادی، ارزش شرکت توسط اصول و چشم انداز رشد شرکت ایجاد می شود. از آنجا که IPO ها ممکن است از شرکت های نسبتاً جدیدتر دربازار باشند، ممکن است هنوز سابقه سودآوری اثبات شده ای نداشته باشند. در عوض، می توان از موارد مشابه استفاده کرد. با این حال، عرضه و تقاضا برای سهام IPO نیز در روزهای منتهی به عرضه اولیه نقش مهمی در تعیین ارزش سهام آن خواهد داشت.
سرمایهگذاران براساس سطح ریسکپذیری خود به دنبال شناخت فرصتهای سرمایهگذاری سودآورند و بازار سرمایه بهعنوان یکی از بازارهای جذاب، پویا و متنوع میتواند پاسخگوی نیاز سرمایهگذاران از قشرهای مختلف باشد.