تامین مالی از طریق سهام، فرآیند افزایش سرمایه از طریق فروش سهام است. شرکتها به این دلیل پول جمعآوری میکنند که ممکن است نیاز کوتاهمدت به پرداخت صورتحساب داشته باشند یا برای یک پروژه بلندمدت که باعث رشد میشود به بودجه نیاز داشته باشند. با فروش سهام، یک تجارت به طور موثر مالکیت شرکت خود را در ازای پول نقد می فروشد.
تامین مالی سهام از منابع مختلفی تامین می شود. به عنوان مثال، دوستان و خانواده یک کارآفرین، سرمایه گذاران حرفه ای یا یک عرضه اولیه عمومی (IPO) ممکن است سرمایه مورد نیاز را فراهم کنند.
IPO فرآیندی است که شرکت های خصوصی برای انتشار و عرضه سهام کسب و کار خود به عموم افراد و شرکتهای دیگر اقدام می کنند. انتشار عمومی سهام به شرکت اجازه می دهد تا سرمایه خود را از طریق عموم سرمایه گذاران افزایش دهد. غولهای یزرگی مانند گوگل و متا (فیسبوک سابق) میلیاردها سرمایه از طریق عرضههای اولیه عمومی جذب کردند.
در حالی که اصطلاح تامین مالی سهام به تامین مالی شرکت های دولتی فهرست شده در بورس اشاره دارد، اما این اصطلاح در مورد تامین مالی شرکت های خصوصی نیز صدق می کند.
تامین مالی سهام شامل فروش سهام عادی و فروش سایر ابزارهای سهام یا شبه سهام مانند سهام ممتاز، سهام ممتاز قابل تبدیل و واحدهای سهامی است.
استارتآپی که به یک شرکت موفق تبدیل میشود، در حین تکامل، چندین دور تأمین مالی از سهام خود خواهد داشت. از آنجایی که یک استارتآپ معمولاً انواع مختلفی از سرمایهگذاران را در مراحل مختلف تکامل خود جذب میکند، ممکن است از ابزارهای سهام مختلف برای نیازهای تامین مالی خود استفاده کند.
برای مثال، سرمایهگذاران فرشته و سرمایهگذاران خطرپذیر – عموماً اولین سرمایهگذاران در یک استارتآپ – در ازای تأمین مالی شرکتهای جدید، به جای سهام عادی، سهام ترجیحی قابل تبدیل را ترجیح میدهند.
هنگامی که یک شرکت به اندازه کافی بزرگ شد که بتواند سهام خود را در بورس عرضه کند، ممکن است به فکر فروش سهام عادی به سرمایه گذاران نهادی و خرد باشد. بعداً، اگر شرکت به سرمایه اضافی نیاز داشته باشد، ممکن است گزینههای تأمین مالی سهام ثانویه را انتخاب کند.
نکته قابل توجه این است که تامین مالی سهام از تامین مالی بدهی متمایز است. با تامین مالی بدهی، یک شرکت وام می گیرد و وام را در طول زمان با بهره بازپرداخت می کند. تامین مالی سهام شامل فروش سهام مالکیت در ازای دریافت وجوه است.
اینها اغلب دوستان، اعضای خانواده و همکاران صاحبان مشاغل هستند. سرمایه گذاران انفرادی معمولا پول کمتری برای سرمایه گذاری دارند، بنابراین تعداد بیشتری از این افراد برای رسیدن به اهداف تامین مالی شرکت مورد نیاز است. چنین سرمایه گذارانی ممکن است هیچ تجربه مرتبط در صنعت و مهارت های تجاری برای کمک به یک تجارت نداشته باشند.
اغلب، این افراد، گروههای ثروتمندی هستند که علاقهمند به تأمین بودجه برای کسبوکارهایی هستند که معتقدند بازدهی جذابی را به همراه خواهند داشت. فرشتگان سرمایه گذاری می توانند مبالغ قابل توجهی را سرمایه گذاری کنند و بینش، ارتباطات و مشاوره مورد نیاز را با توجه به تجربه خود در صنعت ارائه دهند. به طور معمول، فرشتگان در مراحل اولیه توسعه یک تجارت سرمایه گذاری می کنند.
سرمایه گذاران خطرپذیر افراد یا شرکت هایی هستند که قادر به سرمایه گذاری قابل توجه در مشاغلی هستند که از نظر آنها دارای پتانسیل رشد بسیار بالا و سریع، مزیت های رقابتی و چشم اندازهای قوی برای موفقیت هستند. آنها معمولاً برای سرمایه گذاری مالی، منابع و ارتباطات خود، سهم قابل توجهی از مالکیت در یک کسب و کار را طلب می کنند. در واقع، آنها ممکن است برای حفاظت از سرمایه گذاری خود بر مشارکت قابل توجهی در مدیریت برنامه ریزی، عملیات و فعالیت های روزانه یک شرکت اصرار کنند. سرمایه گذاران خطرپذیر معمولاً در مراحل اولیه کسب و کار وارد می شوند و در مرحله عرضه اولیه سهام (IPO) خارج می شوند، جایی که می توانند سودهای هنگفتی به دست آورند.
کسبوکارهای با سابقهتر میتوانند از طریق IPO (عرضه عمومی اولیه سهام تازه منتشر شده) وجوه مورد نیاز را جمعآوری کنند، که به موجب آن سهام شرکت را به عموم میفروشند. با توجه به هزینه، زمان و تلاشی که IPO ها نیاز دارند، این نوع تامین مالی سهام در مراحل بعدی توسعه، پس از رشد شرکت اتفاق می افتد. سرمایه گذاران در IPOها نسبت به سرمایه گذاران خطرپذیر و سرمایه گذاران فرشته انتظار کنترل کمتری از کسب و کار دارند.
سرمایهگذاری جمعی شامل سرمایهگذاران فردی است که مبالغ کمی را از طریق یک پلتفرم و سکوی تامین مالی آنلاین (مانند Kickstarted، Indigogo و Crowdfunder) سرمایهگذاری میکنند تا به شرکت کمک کنند تا به اهداف خود برسد. چنین سرمایه گذارانی اغلب در مورد ماموریت و اهداف شرکت اعتقاد مشترک دارند.
تامین مالی سهام در مقابل تامین مالی بدهی
کسبوکارها معمولاً زمانی که میخواهند برای نیازهای تجاری سرمایه خود را افزایش دهند، دو گزینه برای تأمین مالی دارند: تأمین مالی سهام و تأمین مالی بدهی. تامین مالی بدهی شامل استقراض پول است. تامین مالی سهام شامل فروش بخشی از سهام شرکت است. در حالی که مزایای مشخصی برای هر دو نوع تامین مالی وجود دارد، اکثر شرکت ها از ترکیبی از تامین مالی سهام و بدهی استفاده می کنند.
رایج ترین شکل تامین مالی بدهی، وام است. بر خلاف تامین مالی سهام، که هیچ تعهدی برای بازپرداخت ندارد، تامین مالی بدهی شرکت را ملزم می کند که پول دریافتی خود را به اضافه بهره بازپرداخت کند. با این حال، مزیت وام (و به طور کلی تامین مالی بدهی) این است که شرکت را ملزم نمی کند بخشی از مالکیت خود را به سهامداران واگذار کند.
با تامین مالی بدهی، وام دهنده هیچ کنترلی بر عملیات کسب و کار ندارد. پس از بازپرداخت وام، رابطه شما با وام دهنده به پایان می رسد. شرکتهایی که تصمیم میگیرند با فروش سهام به سرمایهگذاران، سرمایه خود را افزایش دهند، باید سود خود را به اشتراک بگذارند و هنگام تصمیمگیری که بر کل عملیات شرکت تأثیر میگذارد، باید با این سرمایهگذاران مشورت کنند.
تامین مالی بدهی همچنین میتواند محدودیتهایی را برای عملیات شرکت ایجاد کند که میتواند توانایی آن را برای استفاده از فرصتهای خارج از کسب و کار اصلیاش محدود کند. به طور کلی، شرکت ها نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام نسبتاً پایین را می خواهند.
در نهایت، سود پرداختی به وام ها به عنوان هزینه تجاری قابل کسر مالیات است، در حقیقت بدهی و وام در شرکت به علت وجود هزینه مالی، ایجاد سپر مالیاتی می کند. پرداخت وام، پیش بینی هزینه های آتی را آسان می کند، زیرا مبلغ آن نوسان ندارد.
در حقیقت بدهی و وام در شرکت به علت وجود هزینه مالی، ایجاد سپر مالیاتی می کند. پرداخت وام، پیش بینی هزینه های آتی را آسان می کند، زیرا مبلغ آن نوسان ندارد.
دکتر اسماعیل ابراهیمی
هنگام تصمیم گیری برای تامین مالی بدهی یا سهام، شرکت ها معمولاً این سه عامل را در نظر می گیرند:
اگر شرکتی درصدی از کسب و کار خود را از طریق فروش سهام به سرمایه گذاران داده باشد، تنها راه حذف آنها (و سهام آنها در شرکت) خرید مجدد سهام آنهاست که فرآیندی به نام بازخرید سهام سهامداران است. با این حال، هزینه خرید مجدد سهام احتمالاً گرانتر از پولی است که سرمایه گذاران در ابتدا به شما داده اند.
کسبوکارها در مراحل اولیهشان میتوانند برای سرمایهگذاران فرشته و سرمایهگذاران خطرپذیر جذابیت خاصی داشته باشند. این به دلیل تجربه و مهارت هایشان است که پتانسیل بازگشت بالایی را از کسب و کار می بینند.
تامین مالی سهام راه حلی است که در زمانی که سایر روش های تامین مالی به دلیل ماهیت کسب و کار در دسترس نباشد، استفاده می شود. به عنوان مثال، وام دهندگان سنتی مانند بانک ها اغلب به کسب و کارهایی که به دلیل فقدان تجربه کاری مالکان کسب و کار یا قدمت کسب و کار که برای آنان اثبات نشده باشد، آن را یک خطر بزرگ می دانند، و وام نمی دهند.
با تامین مالی سهام، شما به بار بدهی موجود خود اضافه نمی کنید و تعهدی برای پرداخت ندارید. سرمایه گذاران ریسک از دست دادن سرمایه گذاری را به عهده می گیرند.
تامین مالی از طریق سهام، چیزی بیش از فقط پول ارائه می دهد. بسته به منبع وجوه، ممکن است منابع، راهنمایی ها، مهارت ها و تجربیات ارزشمند سرمایه گذارانی که می خواهند شما موفق شوید نیز دریافت کرده و از آنها بهره مند شوید.
تامین مالی از طریق سهام می تواند سرمایه قابل توجهی را که ممکن است برای رشد سریع و بهتر نیاز داشته باشید که بتواند شرکت شما را برای خریداران جذاب کند و فروش را ممکن کند، افزایش دهد.
تامین مالی از طریق سهام منجر به هیچگونه بدهی نمی شود که مجبور به بازپرداخت آن شویم. همچنین اگر کسب و کار شما نتواند وام دریافت کند، تامین مالی از طریق سهام گزینه مطلوبی است. این گزینه به عنوان یک تامین مالی با ریسک پایین تلقی می شود زیرا سرمایه گذاران به جای بازپرداخت وام به دنبال بازگشت سرمایه خود هستند. به علاوه، سرمایه گذاران معمولاً بیشتر از وام دهندگان به کمک به موفقیت شما علاقه مند هستند، زیرا پاداش و سود آن می تواند برای آنان قابل توجه باشد.
تامین مالی از طریق سهام ارائه شده به سرمایه گذاران فرشته و سرمایه گذاران خطرپذیر می تواند دسترسی به تخصص، بینش و مشاوره رایگان کسب و کار را ارائه دهد. همچنین میتواند ارتباطات و شبکههای تجاری جدید و مهمی را در اختیار شما قرار دهد که ممکن است به تامین مالی اضافی نیز منجر شود.
سهامی که توسط سرمایه گذاران در جهت تامین مالی شرکت به مالکیت آنها درآمده، می تواند قابل توجه باشد و بنابراین، سود برای صاحبان کسب و کار کاهش می یابد. حتی سرمایهگذاران کوچک سهام عادی نیز سهمی از سود دریافت میکنند. علاوه بر این، هر زمان که قصد دارید تصمیماتی بگیرید که بر شرکت تأثیر می گذارد، باید با سرمایه گذاران مشورت شود.
در ازای مبالغ هنگفتی که سرمایه گذاران فرشته و سرمایه گذاران خطرپذیر ممکن است سرمایه گذاری کنند، صاحبان کسب و کار باید درصدی از مالکیت را به آنها اختصاص دهند. این می تواند به معنای داشتن کنترل کمتر بر شرکت خود باشد.
معمولاً نرخ بازده بالاتری که توسط سرمایه گذاران بزرگ درخواست می شود، می تواند به راحتی از نرخ بازدهی که توسط وام دهندگان دریافت می شود فراتر رود. همچنین، سود سهام سهامداران قابل کسر مالیات نیست. اما پرداخت بهره وام ها، شامل کسر مالیات می شود که خود سپر مالیاتی ایجاد کرده و بهای تمام شده بدهی را کاهش می دهد.
فرض کنید که یک شرکت فناوری کوچک با سرمایه شخصی خود که حدود 15 میلیارد تومان است راه اندازی کرده اید. در این مرحله شما 100% مالکیت و کنترل دارید. با توجه به صنعتی که در آن هستید، شرکت شما علاقه سرمایه گذاران مختلف، از جمله سرمایه گذاران فرشته و سرمایه گذاران خطرپذیر را به خود جلب می کند.
میدانید که برای حفظ سرعت رشد به بودجه بیشتری نیاز دارید، بنابراین تصمیم میگیرید یک سرمایهگذار خارجی را جذب کنید. پس از ملاقات با چند نفر و بحث در مورد برنامه ها، اهداف و نیازهای مالی شرکت خود با هرکدام، تصمیم می گیرید 5 میلیارد تومان پیشنهاد شده توسط یک سرمایه گذار فرشته را بپذیرید که احساس می کنید علاوه بر تامین مالی، تخصص کافی را نیز به کسب و کار ارائه می دهد. مبلغ برای این دور از بودجه کافی است. بعلاوه، شما نمی خواهید با گرفتن مبلغ بیشتر، درصد بیشتری از مالکیت شرکت خود را واگذار کنید.
بنابراین، کل مبالغ سرمایه گذاری شده در شرکت شما اکنون 20 میلیارد تومان است. سرمایه گذار فرشته مالک 25 درصد سهام است و شما 75 درصد از سهام را در اختیار دارید.
ملاحظات خاصی که باید در نظر گرفته شود
فرآیند تامین مالی از طریق سهام بر اساس قوانین محکمی که توسط قانونگذاران و سازمان بورس اوراق بهادار نگاشته شده است، کنترل و داوری می شود. چنین مقرراتی اساساً برای محافظت از عموم سرمایهگذاران در برابر کلاهبرداران بیوجدانی طراحی شده است که ممکن است از سرمایهگذاران ناآگاه، وجوه جمعآوری کنند و با درآمدهای مالی بدست آمده ناپدید شوند.
بنابراین، تأمین مالی از طریق سهام اغلب با یک یادداشت یا پروپوزال همراه است، که حاوی اطلاعات گسترده ای است که باید به سرمایه گذار کمک کند تا تصمیمی آگاهانه در مورد درستی و صحت این تأمین مالی بگیرد. این پروپوزال شامل فعالیت های شرکت، اطلاعات کارکنان و مدیران آن، نحوه استفاده از درآمدهای مالی، ریسکها و صورت های مالی آن می باشد.
تمایل سرمایه گذاران برای تامین مالی از طریق سهام به طور قابل توجهی به وضعیت بازارهای مالی به طور کلی و بازارهای سهام به طور خاص بستگی دارد. در حالی که سرعت ثابت تامین مالی سهام نشانه اعتماد سرمایه گذاران است، سیل این تامین مالی ممکن است نشان دهنده خوش بینی بیش از حد و رشد حباب گونه این نوع بازار در آینده باشد.
به عنوان مثال، عرضه اولیه سهام توسط شرکت داتکام و شرکتهای فناوری در اواخر دهه 1990 در ایالات متحده آمریکا، در سالهای 2000 تا 2002 میلادی به رکودها و شکستهایی در این بخش منجر شد.
سخن پایانی اینکه شرکت ها اغلب برای حفظ فعالیت های خود و سرمایه گذاری برای رشد در آینده، به سرمایه گذاری خارجی نیاز دارند. هر کسب و کاری با استراتژی هوشمندانه تعادلی را بین بدهی و تامین مالی از طریق سهام ایجاد می کند که مقرون به صرفه ترین آن باشد.
تامین مالی سهام می تواند از منابع مختلفی تامین شود. صرف نظر از منبع، بزرگترین مزیت تامین مالی سهام این است که هیچ تعهدی برای بازپرداخت ندارد و سرمایه اضافی را فراهم می کند که شرکت می تواند برای گسترش عملیات خود از آن استفاده کند.
سرمایهگذاران براساس سطح ریسکپذیری خود به دنبال شناخت فرصتهای سرمایهگذاری سودآورند و بازار سرمایه بهعنوان یکی از بازارهای جذاب، پویا و متنوع میتواند پاسخگوی نیاز سرمایهگذاران از قشرهای مختلف باشد.