تأمین مالی یک پروژه عبارت است از تأمین منابع مالی زیرساختهای بلندمدت، پروژههای صنعتی و خدمات عمومی با استفاده از ساختار مالی بدون منبع یا محدود. سود منابع استفاده شده در پروژه از محل درآمدهای آن پروژه بازپرداخت می شود.
تامین مالی پروژه توسط صندوق های سرمایه گذاری در حال تبدیل شدن به یک جایگزین مناسب برای تامین مالی سنتی بانکی در بسیاری از بخش های اقتصاد است.
شما اگر چنانچه برای انجام یک پروژه نیاز به منابع مالی داشته باشید، یکی از مواردی که می توانید به آن فکر کنید و در جهت تامین مالی پروژه های خود از آن استفاده نمایید، صندوق های پروژه می باشند که امروزه ابزاری بسیار کارآمد و خوب برای جذب منابع مالی بزرگ در پروژه هاست.
به عنوان مثال اگر شما مالک یک زمین بزرگ و مناسب برای شهرک سازی در آن هستید، اما پول لازم را برای ساخت شهرک در آن زمین را ندارید، استفاده از صندوق های پروژه گزینه مناسبی برای شماست، البته این صندوق ها فقط محدود به این نوع خاص سرمایه گذاری نیست، بلکه هر پروژه دیگری که مدنظر شما باشد، اعم از سد سازی، اتوبان سازی یا یک پروژه سودآور در کار تولیدی و بسیاری موارد دیگر هم می تواند از این روش مدرن استفاده نماید.
امروزه مشارکت سرمایه گذاران در پروژه ها و کسب سود مشترک همه طرف ها به صورت عادلانه با استقبال سرمایه گذاران و همچنین مالکان پروژه های گوناگون در دنیا مواجه شده است.
اولین قدم برای این موضوع این است که شما تعریفی از پروژه خود داشته باشید و طرح کسب و کار آن را ارزیابی نمایید و درادامه طرح توجیهی و سودآوری آن را تهیه نمایید، سپس جهت تامین مالی آن پروژه اقدام به تاسیس صندوق پروژه و کسب مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار کشور نمایید.
لازم به توضیح است که در این نوع از صندوق ها، همه طرف های سرمایه گذاری، به اندازه آورده خود در پروژه، از منافع آن پروژه بهره مند می گردند و سود متناسب با سرمایه گذاری خود را کسب می کنند.
از مزایای این نوع تامین مالی این است که سرمایه گذاران خرد با مبالغ اندک هم قادر به سرمایه گذاری در پروژه ها خواهند بود و ارقام بزرگی ناشی از حضور و سرمایه گذاری تعداد زیادی سرمایه گذار خرد و کلان برای پروژه جمع آوری خواهد شد.
سرمایه گذران برای تامین مالی پروژه، اقدام به خرید واحدها (Unit) های سرمایه گذاری صندوق های پروژه می کنند و هر سرمایه گذار به نسبت مبلغی که سرمایه گذاری می نماید، تعدادی از واحدهای این صندوق ها را مالک می شود.
تأمین مالی یک پروژه عبارت است از تأمین منابع مالی زیرساختهای بلندمدت، پروژههای صنعتی و خدمات عمومی با استفاده از ساختار مالی بدون منبع یا محدود. سود منابع استفاده شده در پروژه از محل درآمدهای آن پروژه بازپرداخت می شود.
با تکمیل پروژه مذکور و ایجاد سود و درآمد برای آن، درآمدهای فوق بین تمامی سرمایه گذاران به نسبت میزان سرمایه گذارای آنها و تعداد واحدهایی که مالک هستند، تقسیم می شود و همه سرمایه گذران از منافع پروژه بهره مند می گردند.
همچنین این صندوق ها می توانند به صورت ETF در بازار ثانویه مورد معامله قرار گیرند و به تناسب اینکه پروژه چقدر تکمیل و پیشرفت داشته باشد، به مرور بر ارزش واحدهای این صندوق نیز افزوده می شود، لذا سرمایه گذاران می توانند حتی قبل از پایان پروژه، اقدام به فروش واحدهای صندوق خود کنند و از این محل به نسبت پیشرفت پروژه سود شناسایی نمایند.
صندوق های پروژه می توانند در پایان یک پروژه تبدیل به شرکت سهامی عام شوند و سرمایه گذاران در صندوق نیز، واحدهایشان به سهام شرکت تبدیل گردد.
برای راه اندازی یک صندوق پروژه همان طور که بیان گردید، نیاز به اخذ مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار می باشد، همچنین برای اطمینان از عملکرد صندوق برای سرمایه گذاران و همچنین عدم انحراف سرمایه ها، ارکانی از طرف سازمان بورس و نهادهای بازار سرمایه برای این صندوق ها تعیین و مشخص می شوند که برخی از این ارکان عبارتند از:
مجمع صندوق، مدیر صندوق، متولی صندوق، ناظر فنی، بازارگردان، حسابرس صندوق، هیئت مدیره، متعهد پذیره نویسی
مجمع صندوق های پروژه معمولا برای مواردی مانند تصویب اساسنامه و امیدنامه صندوقها، تغییرات در برآورهای طرح های کسب و کار و توجیهی پروژه ها، ارائه گزارشات مدیر صندوق و هیئت مدیره، تصویب صورتهای مالی صندوق پروژه و همچنین اظهارنظر حسابرس صندوق و تصمیم درباره انتخاب اعضای هیئت مدیره و یا انحلال صندوق به صورت دوره ای برگزار می گردد.
این رکن معمولا از بین نهادهای بازار سرمایه مانند شرکتهای تامین سرمایه انتخاب می شوند و اموری مانند بررسی پیشرفت های مالی پروژه، تایید طرح های توجیهی و فنی پروژه، انتشار و شفاف سازی اطلاعات صندوق در زمان ها و مواعد مشخص، انجام امور مربوط به مناقصه و مزایده پروژه ها، و همچنین بررسی و پیشنهاد انجام افزایش سرمایه برای پروژه را بر عهده دارد.
متولی صندوق یک شخصیت حقوقی در صندوق می باشد که امین و مورد اعتماد سرمایه گذاران می باشد و از طرف آنان نیابت دارد که دریافت ها و پرداخت ها و حسابهای بانکی صندوق را کنترل نماید و حتی در برخی موارد و اختلاف ها از طرف سرمایه گذاران علیه صندوق اعلام دعوی نماید. متولی از ارکان نظارتی صندوق محسوب می شود.
وظیفه این رکن صندوق، نظارت بر حسن انجام پروژه مدنظر صندوق است. ناظر فنی نباید وابستگی به پروژه و هیچ یک از ارکان صندوق داشته باشد و باید مستقل بوده تا منافع خاصی را مدنظر قرار ندهد، ناظر فنی می بایست دارای صلاحیت های لازم برای این کار باشد که از طرف مجمع صندوق و سازمان بورس این صلاحیت برای صندوق پروژه مذکور تایید یا رد می شود.
این رکن، توسط مجمع صندوق و تایید سازمان بورس انتخاب می شود و وظیفه آن کمک به نقدشوندگی واحدهای صندوقی است که در دست سرمایه گذاران قرار دارد و با عقد قراردادی با صندوق، اقدام به بازارگردانی و نقدشوندگی بالای واحدهای این صندوق می نماید.
با پیشنهاد متولی صندوق و رای مجمع و همینطور تایید سازمان بورس، حسابرس صندوق پروژه از بین حسابرسان معتمد سازمان بورس انتخاب می شود که وظیفه آن، کنترل و نظارت بر عملیات های مالی صندوق و تایید و ثبت رویدادهای مالی آن می باشد، همچنین حسابرسی صورتهای مالی صندوق در مقاطع زمانی مختلف را بر عهده داشته و در تهیه گزاراشات افزایش سرمایه صندوق نقش اساسی را ایفا می کند.
پیشنهاد و تصمیم گیری در مورد افزایش سرمایه صندوق، بررسی انحرافات از طرح توجیهی پروژه، راهبری و اتخاذ تصمیمات استراتژیک در صندوق برای ادامه پروژه از وظایف اعضای هیئت مدیره صندوق می باشد که توسط مجمع و با تایید سازمان بورس انتخاب می گردند،که معمولا پنج نفر بوده که یکی از آنان مدیر صندوق می باشد.
یکی از ارکان مهم صندوق های پروژه، رکن متعهد پذیره نویسی می باشد، که توسط مجمع و به تایید سازمان بورس انتخاب می شود، این رکن یک شخصیت حقوقی با توان مالی بالا است که در زمان تاسیس صندوق و یا در زمانی که صندوق قصد افزایش سرمایه داشته باشد، وارد شده و واحدها یا حق تقدم هایی از صندوق را که فروش نرفته اند و استفاده نشده اند، را خریداری نموده و در تکمیل فرایند تامین مالی پروژه از طریق خرید باقی مانده واحدهای استفاده نشده کمک می کند.
سخن پایانی اینکه یکی از روش های جذاب و نوین برای تامین مالی پروژه ها استفاده از صندوق های پروژه است که سبب ورود منابع مالی خوب و نسبتا آسان و قدرتمند به پروژه ها و پیشرفت آنها می شود.
سرمایهگذاران براساس سطح ریسکپذیری خود به دنبال شناخت فرصتهای سرمایهگذاری سودآورند و بازار سرمایه بهعنوان یکی از بازارهای جذاب، پویا و متنوع میتواند پاسخگوی نیاز سرمایهگذاران از قشرهای مختلف باشد.